Jouw rechten en plichten zijn in verschillende wetten vastgelegd, zoals:

• Grondwet: hierin staat dat iedereen in Nederland gelijk behandeld moeten worden. Discriminatie vanwege godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, handicap, seksuele gerichtheid of op welke grond dan ook is niet toegestaan (artikel 1 2).
• Wet Educatie en beroepsonderwijs: over o.a. de zorgplicht van scholen, afwijken van vastgestelde uren voor je stage, rechtsbescherming.
• Website Rijksoverheid over gelijke rechten voor mensen met een beperking of chronische ziekte.
• Wet Gelijke behandeling op grond van handicap en ziekte (Wgbh/cz): hierin staat dat iedereen met een beperking of chronische ziekte net als ieder ander mee moet kunnen doen. Onderwijsinstellingen zijn verplicht om aanpassingen te doen als antwoord op een redelijke vraag. Dit betekent dat een aanpassing jou echt moet helpen. Het mag de onderwijsinstelling niet buitenproportioneel veel tijd of geld kosten.
• Wet op de medische keuringen: hierin staat wat je werkgever (bij werk of stage) wel of niet mag vragen over jouw situatie, denk bijvoorbeeld over je gezondheid, ziekteverleden. Dit mag alleen als je ondersteuningsbehoefte de uitvoering van je functie belemmert.
• Subsidieregeling voor scholing en re-integratie van personen met arbeidsbeperkingen en ernstige scholingsbelemmeringen.

Hieronder lees je meer over de regels van deze wetten en tips die jou kunnen helpen.

Toelatingsrecht

• Een opleiding mag je niet weigeren op basis van je beperking. Als je de passende vooropleiding hebt, heb je er recht op om toegelaten te worden tot de opleiding. Wel is het zo dat sommige opleidingen aanvullende eisen mogen stellen aan alle aankomend studenten. De opleiding mag deze aanvullende eisen alleen stellen als ze daar toestemming van hebben gekregen van de overheid. De lijst van opleidingen waarvoor aanvullende eisen gelden vind je in de Regeling aanvullende eisen toelating middelbaar beroepsonderwijs)
• Ook al mag een opleiding je wettelijk niet weigeren, is het natuurlijk wel slim om na te gaan of de opleiding ook goed bij je past. Bekijk de informatie van de opleiding en of er vakken of onderdelen die je moeilijk lijken. Bespreek deze informatie ook met bijvoorbeeld je ouders, vrienden en de zorgcoördinator op school en eventueel je arts of begeleider. Zij kunnen je helpen een goede keuze te maken.

Toelating tot de opleiding van jouw eerste voorkeur - aanmelden vóór 1 april

Met de invoering van het toelatingsrecht (Wet vroegtijdige aanmelddatum en toelatingsrecht tot het mbo) per 1 augustus 2017 heb je als mbo-student, wanneer jij je uiterlijk op 1 april aanmeldt voor één of meer beroepsopleidingen, het recht om toegelaten te worden tot de opleiding van jouw eerste voorkeur. Daarbij geldt ook dat je:

• de juiste vooropleiding hebt behaald voordat het mbo-schooljaar begint;
• deelneemt aan de verplichte intakeactiviteiten voor die opleiding.

De toelatingseisen gelden voor alle mbo-niveaus. Dus ook voor entreeopleidingen. Meer informatie hierover vind je op de website van JOBmbo en de website van de MBO Raad.

Uitzonderingen op aanmelddatum 1 april

Er gelden twee uitzonderingen waarbij je toelatingsrecht blijft gelden als je je na 1 april aanmeldt:

• Opleidingen die niet in augustus starten, meestal starten ze dan in februari (par. 2.1.1 memorie van toelichting).
• Een studiewisseling vanwege een negatief bindend studieadvies (artikel 8.0.1 WEB).

Rechtspositie en rechtsbescherming mbo-studenten

Als je als student niet weten wat je rechten en plichten zijn, kan het lastig zijn om voor je rechten op te komen. Om hierover meer duidelijkheid te geven is de wet per 1 augustus 2023 gewijzigd. Meer informatie hierover vind je op de website van de MBO Raad. Hier vind je de veelgestelde vragen en antwoorden over de rechtspositie en rechtsbescherming van jou als mbo-student.

Deze wet gaat over:

1. Passend onderwijs
2. Rechtsbescherming
3. Aanmeld- en inschrijvingsproces (afschaffing OOK)

Afspraken voor gelijke kansen - Werkagenda mbo 2023-2027

Op 14 februari 2023 tekenden het ministerie van OCW, MBO Raad en andere partijen de werkagenda mbo. Ook betere toegankelijkheid van het mbo voor studenten met een ondersteuningsbehoefte is hierin meegenomen:

• elke student krijgt dezelfde kans in het mbo
• betere aansluiting van het mbo op de arbeidsmarkt voor meer kansen op een baan
• het verbeteren van de kwaliteit van het mbo.

Dit zijn de belangrijkste aandachtspunten in de werkagenda. Hiermee gaan vertegenwoordigers van studenten, docenten, mbo-scholen, gemeenten en het ministerie van OCW aan de slag. Daarbij is ook aandacht voor onder andere: veiligheid op school, minder schooluitval, betere doorstroom van vmbo naar mbo of mbo naar hbo, opleidingen met baankansen, stagediscriminatie en een goede basis in Nederlands, rekenen en wat je nodig hebt om goed mee te kunnen doen in onze samenleving (burgerschap).

Stagepact MBO 2023 - 2027

Vertegenwoordigers van studenten, mbo-scholen, docenten, werknemers, werkgevers en overheden hebben het Stagepact mbo 2023 – 2027 ondertekend. In dit Stagepact staan de afspraken om er samen voor te zorgen, dat alle studenten een stage of leerbaan krijgen met de juiste begeleiding en goede randvoorwaarden. De vier thema's van het Stagepact zijn: 

1. Verbeteren van stagebegeleiding
2. Uitbannen van stagediscrimimatie
3. zorgen voor voldoende stages
4. Een passende stagevergoeding.

Plannen sterk mbo

Als mbo-student ben je belangrijk voor onze economie en onze samenleving.  Helemaal als je studeert voor een beroep dat hard nodig is. Denk bijvoorbeeld aan beroepen in de zorg, de woningbouw en de energietransitie. De overheid wil het mbo daarom nog beter maken. Zodat jij de beste kansen krijgt om jezelf te ontwikkelen. Op de website van de Rijksoverheid vind je ook informatie wanneer je meer wilt weten over je studie, stage of geld. En over de plannen van de overheid voor het mbo.

ESB-regeling voor scholing en re-integratie

Wanneer je vanwege je beperking niet terecht kunt in het reguliere onderwijs, maar wel graag een vak wil én kan leren dan kan de ESB-regeling je daarbij helpen. Met deze regeling wordt je individueel begeleid: het ESB-traject. Het doel is dat je een beroepsopleiding op mbo-niveau afrond en een baan kunt vinden die bij jou past. Dit kan vanuit het vso, het vmbo of het mbo. Hieronder lees je hierover meer.

Rechten tijdens je opleiding

Het is belangrijk dat je aangeeft wat je nodig hebt bij een studentendecaan op je school. Begin hier altijd je zoektocht! Deze persoon heeft namelijk specifieke kennis over studeren met een functiebeperking en kan jou hierbij helpen. Blijf daarna altijd in goede contact met je studentendecaan. Samen kunnen jullie zoeken naar een passende oplossing om jou te helpen studeren mogelijk te maken. 

Mag de onderwijsinstelling je weigeren omdat je een handicap hebt? Is een lift verplicht in onderwijsinstellingen? In de brochure van het College van de Rechten van de Mens staan de rechten van studenten met een beperking en de plichten van onderwijsinstellingen: Recht op gelijke behandeling voor studenten met een handicap of chronische ziekte (https://www.mensenrechten.nl/nl/publicatie/18125)

Dyslexie en dyscalculie

Goede ondersteuning en begeleiding zijn belangrijk wanneer je als mbo-student moeilijkheden hebt met alle vakken waar lezen en schrijven bij nodig is of wanneer je ernstige reken en wiskundeproblemen hebt. Het protocol Dyslexie en het protocol Dyscalculie geven jou informatie over wat je rechten zijn bij diagnose dyslexie en dyscalculie.